ALKOHOLIZM, NIKOTYNA – PROBLEMY WSPÓŁCZESNEGO ŚWIATA
Wiek XXI jest okresem, w którym ludzie stawiają na przyjemności, piękno i dobra zabawę. Często jednak kończy się to wszelkimi uzależnieniami jak np. alkoholizmem czy paleniem papierosów. Często ludzie nie zdają sobie nawet sprawy, że to jest już uzależnienie. Twierdzą, że piją bo chcą i lubią, że w każdej chwili mogą nie pić. Owszem sporadyczne spożywanie napojów alkoholowych nie jest problemem, lecz staje się nim gdy nadużywamy tych trunków. Palenie tytoniu jest bowiem uzależnieniem o charakterze psychogennym mającym związek ze sposobami zachowania, postawami zdrowotnymi i społecznymi oraz uzależnieniem o charakterze farmakogennym. Przyzwyczajenie lub uzależnienie od tytoniu ma charakter postępujący, przewlekły i nawracający. Można wiec postawić pytanie: czy geny też mają wpływ na alkoholizm i uzależnienie od nikotyny? Czy jest to tylko wynikiem otaczającego nas środowiska?
Psychofarmakogenetyka zajmuje się badaniem wpływu genetycznego na zachowywanie się pod wpływem różnych substancji. Tak więc zajmuje się ona także badaniami nad alkoholem. Badania te prowadzono na myszach i szczurach specjalnie do tego celu wyhodowanych aby były podatne na objawy abstynencyjne i uszkodzenia związane z alkoholizmem. Dzięki tym badaniom można zidentyfikować geny leżące u podłoża procesów chemicznych zachodzących w mózgu człowieka.
Można więc przypuszczać, że za ryzyko alkoholizmu odpowiedzialne są geny wpływające na aktywność neuroprzekaźników serotoniny i GABA (kwas gamma - aminomasłowy). Na uzależnienie od alkoholu ma też wpływ reakcja na stres czy ból. Każdy człowiek inaczej reaguje na złe samopoczucie, problemy w rodzinie czy w pracy. Podłoże tych zachowań leży w genach. Osoby które są mniej odporne na te czynniki częściej popadają w alkoholizm tak wiec znowu wracamy do podłoża genetycznego tego zachowania.
Tak samo powszechnym i znanym nam problemem jest uzależnienie od nikotyny. Nikotyna jest bardziej uzależniająca niż większość nielegalnych narkotyków. Stanowi ona czynnik środowiskowy, ale każdy ma inne, indywidualne skłonności na jej uzależniające właściwości, a te są wynikiem uwarunkowań genetycznych. . W kształtowaniu uzależnienia bierze udział wiele genów tak samo jak w innych chorobach. Naukowcy zidentyfikowali bowiem trzy mutacje genetyczne, które mają wpływ zarówno na samo rozpoczęcie palenia, jak i późniejszy przebieg uzależnienia. Mutacje, o których mowa, wywoływać mogą różne skutki. Ich posiadacze: szybciej uzależniają się od stałych dawek nikotyny, palą statystycznie więcej papierosów w ciągu doby, mają mniejsze szanse na skuteczne rozstanie z nałogiem.
Badania bliźniąt wykazały, że jeśli aktualnie pali jedno z bliźniąt to prawdopodobieństwo, że współbliźniak będzie palił wynosi 75 %. Powody dla których ludzie zaczynają palić i kontynuują ten nałóg są różne. Większość osób które rozpoczyna palenie kieruje się depresja lub chęcią spróbowania czegoś nowego. Wiek dorastania jest to okres najbardziej podatny dla rozpoczęcia palenia, gdyż jest to okres buntu nastolatków. Niewiele osób zaczyna palic w starszym wieku. Tak samo jest z rzucaniem nałogu. Nie każdy ma tak silna wole i predyspozycje aby zakończyć nałóg. Każda osoba przeżywa to inaczej. Pomóc w takiej sytuacji mogą też znajomi, rodzina, przyjaciele którzy będą ta osobę wspierać. I znowu odnosimy się do otaczającego nas środowiska i ludzi.
Często jednak bywa tak, że w rodzinach, w których nałóg występuje zwiększone jest prawdopodobieństwo występowania alkoholizmu czy palenie, ale istnieją wyjątki. Bywają przypadki, w których dzieci alkoholików widzą co się dzieje w domu, że takie postępowanie nie jest dobre i same stają się abstynentami. Podobnie jest z rodzicami uzależnionymi od nikotyny. Ich potomstwo nigdy nie weźmie do ust papierosów.
Już przy pierwszym drinku czy zapalonym papierosie ludzkie zachowania różnią się. Każdy organizm inaczej reaguje, indywidualnie. Badania pod katem genetycznym pomagają zrozumieć jak geny mogą kształtować reakcje na nikotynę czy alkohol. Reasumując jedni ludzie są bardziej podatni na uzależnienia od innych.
Na ludzkie zachowania ma wpływ predyspozycja. Omówiłam to zagadnienie na przykładzie uzależnień, które są problemem dzisiejszego wieku. Środowisko w jakim żyjemy i uwarunkowania genetyczne dają początek i następnie mają wpływ na kontynuację uzależnień. Osoby z silną wolą potrafią jeszcze skończyć z nałogiem.
